بی‌ثباتی که بازار نفت و گاز در طول سال ۲۰۲۲ تجربه کرد، در سال ۲۰۲۳ ادامه یافت. با فشار صعودی و نزولی بر نفت و گاز، این وضعیت می تواند بر اساس آنچه در بازارهای اروپایی اتفاق می افتد، تصمیمات اوپک پلاس و وضعیت ایران، به سرعت تغییر پیدا کند.
به گزارش دیده بان انرژی و به نقل از ایسنا ؛ شرکت KPMG برای سال میلادی جاری، ریسک های اصلی برای نفت و گاز را پیش بینی کرده است که به این ترتیبند:
۱- جنگ در اوکراین
جنگ در اوکراین، پیامدهای پایداری بر صنعت نفت و گاز خواهد داشت که شامل پیامد برای بازارهای روسیه است. این احتمال وجود دارد که تصمیم غرب برای کاهش بیشتر واردات از روسیه و آغاز تغییر زنجیره تامین انرژی، پیامدهایی در بازار داشته باشد. روسیه ابتدای فوریه اعلام کرد که تولید نفت خود را در مارس، ۵۰۰ هزار بشکه در روز به تلافی تحریم‌ها و مکانیزم سقف قیمت گروه هفت، کاهش می‌دهد. این خبر، بهای معاملات نفت برنت در معاملات لندن را حدود دو درصد افزایش داد. روسیه در عین حال که هنوز یک قدرت اقتصادی بزرگ است، به یک کشور منفور تبدیل شده است. باید دید که آیا این منازعه، به رویارویی مستقیم یا حملات سایبری منتهی می‌شود.
۲- پیامدهای تورم
اوج تورم بالا که به عنوان پیامد کوتاه مدت جنگ دیده می شود، در حال فروکش است، اما هیچ نشانه ای وجود ندارد که جهان به این زودی به تورم صفر برمی‌گردد. این امر دردسرهایی را برای بانک‌های مرکزی به وجود می‌آورد که باید به سیاست‌های پولی انقباضی خود ادامه دهند. یک رکود جهانی می‌تواند بحرانهای بدهی، نارضایتی اجتماعی و بی‌ثباتی سیاسی را به ویژه در بازارهای نوظهور که بودجه رفاهی برای کاهش شوک تورم و افزایش هزینه‌های زندگی ندارند، تشدید کند.
۳- گاز به عنوان یک کالای ژئوپلیتیکی
نفت همیشه یک کالای ژئوپلیتیکی بوده است. اکنون با ادامه جنگ در اوکراین، همین اتفاق برای گاز طبیعی افتاده است. تلاش روسیه برای استفاده از صادرات گاز طبیعی به عنوان اسلحه و تاثیرگذاری بر حمایت اروپا از اوکراین، باعث تغییرات عمده در زنجیره تامین گاز اروپا شد. با افزایش کم‌سابقه صادرات ال ان‌جی که با قیمت بالاتر همراه شد، کشورهایی مانند نروژ، قطر، الجزایر، نیجریه و صادرکنندگان دیگر، در تسهیل رهایی اروپا از وابستگی گازی به روسیه، اهمیت ژئوپلیتیکی پیدا کردند. همچنان که اروپا به دنبال تامین گاز ضروری برای زمستان ۲۰۲۴-۲۰۲۳ است، بازارهای جنوب و جنوب شرقی آسیا ممکن است برای رقابت، با مشکل مواجه شوند و بخش کشاورزی احتمالا بیشترین آسیب را خواهد دید. قیمت بالای گاز ممکن است هزینه کود و قیمت مواد غذایی را در سطوح بالای تاریخی نگه دارد و به کمبود انرژی، ناامنی غذایی و ناآرامی اجتماعی دامن بزند.
۴- مشکل بازار انرژی
نوسانات بازار انرژی و کمبود انرژی ناشی از جنگ در اوکراین به ویژه در اروپا، محرکهای این تورم کم‌سابقه هستند. نفت و گاز همچنان رایج ترین اشکال انرژی در سراسر جهان هستند. در سال ۲۰۱۹، آژانس بین‌المللی انرژی گزارش کرده بود که بیش از ۸۰ درصد از کل عرضه جهانی انرژی با استفاده از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود. کنار گذاشتن آن هزینه دارد و نقاط مختلف جهان باید تصمیمات اقتصادی و استراتژیک بگیرند. رقابت بر سر منابع نفت و گاز، به ویژه بین اروپا و آسیا، ممکن است کشورهای فقیرتر را از بازار خارج کند و محرک دشمنی در نیمه جنوبی جهان شود.
۵- تهدیدهای سایبری و هوش مصنوعی
پیشرفت‌های تکنولوژیکی اخیر مانند هوش مصنوعی مولد اگر به دست افراد نادرست بیافتند، می‌تواند به شرکت‌های نفت و گاز آسیب وارد کند و بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی گسترده‌تر را به بار بیاورد. هوش مصنوعی مولد به کاربران این امکان را می دهد که به راحتی تصاویر و ویدیوها را ایجاد کنند، حتی افرادی که آشنایی چندانی به فناوری ندارند. هوش مصنوعی مولد یکی از چالشهای پیش رو در روند رو به رشد اطلاعات نادرست عمدی است. تبهکاران سایبری به تکامل خود ادامه می دهند و به کسب و کارها، ضرر می‌زنند. شرکت‌های نفت و گاز، فعالیت‌های جهانی و اکوسیستم پیچیده‌ای از شرکا و تامین‌کنندگان دارند که بسیاری از آنها به شبکه‌های کامپیوتری متصل مجهز هستند. اگر حتی یکی از این شرکتها با رخنه سایبری روبرو شود، می تواند همه را در شبکه در معرض خطر قرار دهد. شرکت‌های نفت و گاز باید استراتژی اعتماد صفر را اتخاذ کنند که امکان حفاظت تطبیقی و مدیریت ریسک پیشگیرانه را برای آنها فراهم می‌سازد.
۶- تولید نفت در کشورهای اوپک پلاس
کشورهای عضو اوپک پلاس با وجود این که اروپا از دریافت نفت و گاز روسیه فاصله گرفته است، سطح تولید نفت مشابهی را حفظ کرده‌اند. کشورهای اوپک پلاس بعید است تولید خود را افزایش دهند، زیرا ترجیح می دهند از کف قیمت حدود ۹۰ دلار هر بشکه نفت برنت که بسیار بالاتر از زمان قبل جنگ در اوکراین است، حمایت کنند. این تصمیم ممکن است درگیری بین آمریکا و متحدانش در خلیج فارس را افزایش دهد.
۷- مواد معدنی و نیروی کار در فناوری پاک
فناوری پاک بر مواد معدنی نادر موجود در بخش‌هایی از جهان که ثبات سیاسی کمتری دارند یا نیروی کار در بخش‌هایی از جهان با مسائل حقوق بشری، متمرکز است. در سرتاسر جهان، سیاستها به طور فزاینده ای در جهت جداسازی این موارد قرار می گیرند. اگر این روند ادامه پیدا کند، فناوری پاک مورد انتظار نمی تواند با تامین مواد خام کافی، جایگزین سوخت‌های فسیلی شود. در حالی که دنیا درباره رسیدن به کربن صفر صحبت می کند، تامین تقاضا برای مواد معدنی استراتژیک در آمریکای لاتین داغ شده است. تقاضا با وجود فراوانی جهانی افزایش یافته و باعث افزایش شش برابری قیمت‌ها در سال ۲۰۲۲ شد. عدم تعادل عرضه و تقاضا، زمان بندی طولانی معادن جدید و نگرانیهای ژئوپلیتیکی، باعث به راه افتادن رقابت برای لیتیوم شده است.
۸- فشارهای ESG و ریسک‌های شهرت
کربن زدایی برای سهامداران، کارکنان و مردم، اهمیت فزاینده ای پیدا می‌کند. اگرچه نفت و گاز در اقتصاد و بازارهای انرژی، محوری هستند، شرکتها برای جدی گرفتن گذار انرژی، تحت فشار هستند. شرکت‌های نفت و گاز باید در هنگام تعیین و تحقق اهداف ESG هم نیت و هم اقدام را نشان دهند. این خطر وجود دارد که مجوز فعالیت به دلیل ریسک‌های شهرت، کاهش یافته یا لغو شود. تنش بین تضمین تامین انرژی پایدار و فراوان و در عین حال گام برداشتن در کربن‌زدایی سیستم‌های انرژی، احتمالا ادامه خواهد داشت.
۹- زنجیره تامین
زنجیره‌های تامین برای دستیابی به کربن صفر بسیار مهم هستند و نگرانیهای فزاینده ای در مورد اثرات زیست محیطی و اجتماعی صنعت نفت و گاز وجود دارد. هنگامی که زیرساخت‌های کم کربن نصب و ایجاد می شود، انرژی بدون کربن می‌تواند تولید شود، اما انتشار گازهای گلخانه‌ای و شدت کربن ساخت این راه‌کارها، باید در نظر گرفته شود. زمان لازم برای به دست آوردن و دسترسی به مواد احتمالا در سراسر سال ۲۰۲۳ نگران کننده خواهد بود. پیش بینی می‌شود با افزایش تورم، هزینه مواد نیز افزایش پیدا کند.
۱۰- جذب و حفظ استعدادها
به دلیل رقابت فزاینده، پیری کارگران و محدودیت ورود کارکنان جدید، این صنعت سال‌ها با کمبود استعداد روبرو بود. در صنعتی که اغلب به دیده منفی نگریسته می‌شود، جذب و حفظ نسل بعدی کارگران، که اکثر آنها کاملا از نظر اجتماعی آگاه هستند، می‌تواند دشوار باشد. نرخ حفظ کارکنان شرکت را می‌توان با انعطاف پذیری برای انطباق با واقعیت نیروی کار مدرن، بهبود درک کار با افراد با سوابق مختلف و ارائه فرصت‌های چالش برانگیز برای کارمندان جدید، افزایش داد.
